ขันธะปะริตตะ

ตำนานของ ขันธะปะริตตะคาถา

      เกิดจากพระภิกษุรูปหนึ่งถูกงูกัดที่เท้า ทนพิษไม่ไหวถึงแก่มรณภาพ เมื่อพระพุทธองค์ทรงทราบเรื่อง จึงตรัสสอนให้พระภิกษุรู้จักแผ่เมตตาแก่สกุลพญางูทั้งสี่ คือ พญางูวิรูปักข์ พญางูเอราบถ พญางูฉัพยาบุตร และพญางูกัณหาโคตมะ ซึ่งมีเนื้อความว่า ไมตรีของเราจงมีแก่สกุลพญางูทั้งสี่ ตลอดทั้งสัตว์สองเท้า สี่เท้า อย่าเบียดเบียนเรา สัตว์ทั้งหลาย เช่น งู แมลงป่อง ตะขาบ เป็นต้น มีประมาณไม่มากเหมือนคุณพระรัตนตรัย เราทำการนอบน้อมพระผู้มีพระภาคเจ้าอยู่ ขอสัตว์ร้ายจงหลีกไป

ในทางความเชื่อ 

พระพุทธมนต์บทนี้ใช้ภาวนาป้องกันอสรพิษทุกชนิดได้ แต่กล่าวกันว่า ในงานพิธีทั่วไปไม่นิยมขึ้นต้นที่ “วิรูปกฺเข” เพราะเชื่อว่าเป็นบทปลุกผีให้ออกมาอาละวาด พระมักจะขึ้นที่ “อปปฺมาโณ”

บทสวด

 อัปปะมาโณ พุทโธ อัปปะมาโณ ธัมโม  อัปปะมาโณ สังโฆ ปะมาณะวันตานิ สิริงสะปานิ 

อะหิ วิจฉิกา สะตะปะที อุณณานาภี สะระพู มูสิกา กะตา เม รักขา กะตา เม ปะริตตา 

ปะฏิกกะมันตุ ภูตานิ  โสหัง นะโม ภะคะวะโต  นะโม สัตตันนัง สัมมาสัมพุทธานัง 

คำแปล

         ขอไมตรีจิตของเราจงมีกับตระกูลพระยางู ชื่อว่า วิรูปักขะ กับตระกูลพระยางูชื่อว่า เอราปถะ ด้วย กับตระกูลพระยางู ชื่อว่า ฉัพยาปุตตะด้วย และกับตระกูลพระยางู ชื่อว่า กัณหาโคตมกะ ด้วยขอไมตรีจิตของเราจงมีกับสัตว์ที่ไม่มีเท้ากับสัตว์ที่มี ๒ เท้าด้วย กับสัตว์ที่มี ๔ เท้าด้วย กับสัตว์ที่มีเท้ามากด้วย ขอสัตว์ที่ไม่มีเท้า สัตว์ทีมี ๒ เท้า สัตว์ที่มี ๔ เท้า สัตว์ที่มีเท้ามากอย่าได้เบียดเบียนเราเลย ขอสรรพสัตว์มีชีวิตทั้งหลาย บรรดาที่เกิดมาทั้งหมดทั้งสิ้น จงประสบแต่ความเจริญทั่วกัน ความทุกข์อันชั่วช้า อย่าได้มาถึงสัตว์ผู้ใดผู้หนึ่งเลย

      พระพุทธเจ้า ทรงพระคุณหาประมาณมิได้  พระธรรม ทรงพระคุณหาประมาณมิได้ พระสงฆ์ ทรงพระคุณหาประมาณมิได้ บรรดาสัตว์เลื้อยคลานคือ งู แมงป่อง ตะขาบ แมงมุม ตุ๊กแก และหนูเป็นสัตว์ประมาณได้เราได้ทำการรักษาตัวแล้ว ป้องกันตัวแล้ว ขอสัตว์ดุร้ายทั้งหลายจงพากันหลีกไปเสีย เรากำลังนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาค นอบน้อมพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้ง ๗ พระองค์อยู่